EnglishYAĞLAMA VE TRİBOLOJİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Yağlama Nedir?
Birbiri ile hareket eden cisimler arasındaki sürtünme kuvvetinin azaltılarak gerekli işin az enerji kaybı ile yapılmasını sağlamaktır.
Doğru Yağlamanın Faydaları Nelerdir?
- Aşınmaya engel olmak,
- Fazla ısınmayı önlemek,
- Ani darbeleri yutarak parçalar arasında bir amortisör görevi yapmak,
- Korozyonu önlemek,
- Çalışan parçaların temizlenmesini sağlamak vb. gibi faydaları vardır. (1)
Sürtünme Nedir?
Temas halinde olan iki nesnenin arasında oluşan ve harekete karşı koyan kuvvete verilen isimdir. Bu kuvvetin ortaya çıkması için hareket gerekmez ancak hareketin olduğu durumlardaki (kinetik) sürtünme kuvveti, hareketin olmadığı durumdan (statik) farklıdır. (2)
Sürtünme Çeşitleri Nelerdir?
- Kuru Sürtünme: Sürtünme elemanlarının yüzeyleri sıkı temas halinde,tamamen temizlenmiş ve yağlayıcı ile kaplanmamıştır.
- Yüzey Tabaka Sürtünmesi: Sürtünme elemanlarının yüzeyleri sıkı temas halinde ve reaksiyon tabakaları veya katı yağlayıcılar ile kaplanmıştır.
- Karışık Sürtünme: Sürtünme elemanlarının yüzeyleri kısmı temas halindedir. Aşınma genellikle kabul edilebilir limitlerdedir.
- Limit Sürtünme: Sürtünme elemanlarının yüzeyleri sıkı temas halinde ve ince bir yağlayıcı filmi ile kaplanmıştır. Aşınma oldukça yüksektir.
- Akışkan Sürtünme: Sürtünme yüzeyleri yağ filmi ile tamamen ayrılmıştır.
Gıdaya Uygun Yağların Kısaltmalarının Anlamları Nelerdir?
- USDA: Amerika Birleşik Devletleri Tarım İşleri Bakanlığı (United States Department of Agriculture )
- NSF: Nonfood Compounds Registration Program
- H1: Gıda maddesi özelliklerini taşıyan ve ürün – yağ temas risklerinin olduğu yerlerde kullanılacak yağlayıcılara ait normdur.
- H2: Ürün – yağ temas riski bulunmadığı yerlerde kullanılacak yağlayıcılara ait özel normdur.
Özellikle Gıda Endüstrisinde Yağlardan Genel Olarak Hangi Özelliklerde Olması Beklenir?
- Gıda endüstrisinde kullanabilir “izni” olması,
- Sağlığa zarar vermemeli,
- Tatsız, Kokusuz, Renksiz olmalı.
Yağlama Yağlarının Bileşenleri Nelerdir?
Kullanıma sunulan yağların bileşimi iki maddeden oluşur;
- Bileşimin yaklaşık %99’unu oluşturan BAZ Yağlar,
- Katkılar
Baz kısmı, oluşacak yağın cinsini belirlerken, katkılar ise yağın teknik özelliklerinin istenilen değerlere getirilmesinde yardımcı olur.
Makine Yağı Çeşitleri Nelerdir? Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
1. Mineral Yağların Avantajları – Dezavantajları Nelerdir?
| AVANTAJLARI; | DEZAVANTAJLARI; |
| · Bütün viskoziteler vardır | · Düşük sıcaklıklardaki özellikleri zayıftır. |
| · Yağlama kabiliyeti iyidir | · Yüksek sıcaklıklarda oksidasyon ve yaşlanmaya karşı dayanıklı değildir. |
| · Katık ilavesi kolaydır (korozyon önleyici, viskosite artırıcı, EP vb) | · Max. 100 °C ye kadar kullanılırlar |
| · Sızdırmazlık(NBR,EPDM) ve boyalara karşı nötürdür. | · Viskosite-sıcaklık davranışı zayıftır. |
| · Ucuzdur. | · Çevreye uygun değildir. |
2. Sentetik Yağların Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
| AVANTAJLARI; | DEZAVANTAJLARI; |
| · Düşük donma noktası | · Sızdırmazlıklarla ve diğer malzemelerle uyumuna dikkat edilmeli |
| · Düşük uçuculuk | · Elde edilebilirlik daha zordur. |
| · Viskozite-sıcaklık ilişkisi iyidir (geniş çalışma sıcaklık aralığı) | · Katıklandırma |
| · Yüksek yaşlanma dayanımı (uzun çalışma ömrü) | · Fiyatlar daha yüksektir |
| · Oksidasyon dayanımı iyidir(yüksek sıcaklıklarda) | |
| · Bazı tipleri çevrecidir | |
| · Bazı sentetik yağlar gıda sertifikalı yağlar standardındadır |
Sentetik ve Mineral Yağların Zamana Göre Tüketim Ömrü Farklı mıdır?
- Sentetik- Mineral Yağ Zamana Göre Tüketim Miktarı Tablosu
Madeni Yağ ve Sentetik Yağ Arasında Sıcaklığa Göre Buharlaşma Farkı Nasıldır?
TGA Testi – Sıcaklığa Göre Buharlaşma Miktarı Farklılıkları (Sentetik Yağ ve Madeni Yağ için)
Mineral Yağ ve Sentetik Yağ Arasındaki Karbonlaşma Eğilimi Farkı Nedir?
Mineral Yağ ve Sentetik Yağ Karbonlaşma Eğilimleri ve Yüzdeleri
- Mineral Yağ Karbonlaşma Yüzdesi = %0.45
- Sentetik Yağ Karbonlaşma Yüzdesi = %0.02
Baz Yağına Katkılar Nelerdir? Hangi Amaçla Katılır?
| KATKI ADI | ETKİ | KATKININ KATILMA AMACI |
| Oksidasyon Önleyici | Yağın yerine katıkların okside olması | Yağın özelliğinin değişmesinin önlenmesi |
| Viscosite indeks zenginleştirici | Yüksek ve düşük sıcaklıklarda çözünürlüğün değiştirilmesi | Sıcaklıkla viskozite bağımlılığının düşürülmesi |
| Akma noktası zenginleştirici | Parafin moleküllerinin kristalizasyonunun önlenmesi | Akma noktasının düşürülmesi |
| Deterjanlar/ Dispersanlar | Ürünlerin solüsyon içerisinde erimesini sağlamak | Katı maddelerin çözünebilirliğinin geliştirilmesi |
| EP katıklar (aşırı basınç) | Metal yüzeyin kimyasal olarak cilalanması | Basınç dayanımının geliştirilmesi |
| Korozyon önleyiciler | Metal yüzeyda koruyucu film tabakası oluşturulması | Pas ve yeşil küf oluşumunun önlenmesi |
| Köpük önleyiciler | Yüzey dayanımının artırılması | Köpük oluşumunun önlenmesi(yük taşıma kapasitesinin artışı) |
Viskozite Nedir? Nasıl Ölçülür?
Viskozite, yağların kendi akışlarına karşı gösterdiği iç dirençtir. Diğer bir tabirle viskozite, bir sıvının akışa karşı iç direncinin ölçüsüdür. Viskozite, yağlama ürünlerinin en belirleyici kıstasıdır. Temas yüzeylerinin arası uygun şekilde bir sıvı filmi kaplı olarak çalışan bir mil yatağında, mevcut yük, hız ve yatak tasarım koşularına göre oluşacak yatak sürtünmesini, oluşacak ısıyı ve yataktan akacak olan yağ miktarını belirleyen unsur, kullanılan yağlama yağının mevcut çalışma sıcaklığındaki viskozitesidir.
Yağ, onu sıkıştırıp dışarı atmaya çalışacak olan yatak basıncına rağmen, yatak yüzeyleri arasında, mevcut çalışma sıcaklığında bir yağ filminin korunmasını sağlayacak bir viskozitede olmalıdır. Her ne kadar genelde viskozite hesabında makul bir emniyet faktörünün göze alınması gerekli olsa da, gereksiz sürtünmeye ve ısı oluşumuna neden olacağı için aşırı yüksek bir viskozite değerinden de kaçınılmalıdır.
Viskozite, yağ sınıflarının tanımlanması ve yağların işletme koşulları altında izlenmeleri için de faydalıdır. Çalışma sırasında gözlenen bir viskozite artışı, yağın kısmen bozuştuğunun belirtisi olup, bir viskozite düşüşü de genellikle yağın seyreldiğinin işaretidir. Düşüş ve yükselişlerde düzeltici önlemlerin alınmasını gerektirecek alt-üst viskozite değerleri genellikle deneyimle ve operatörün kararına göre belirlenir.
- Düşük Vizkozite: İnce ve kolay akan yağ,
- YüksekVizkozite: Kalın ve zor akan yağ demektir.
Viskozite Test Metotları Nelerdir?
- Cam viskozimetre [Kinematik viskosite (mm²/s)]
- Bilyalı viskozimetre [Dinamik viskozite (mPas)]
- Dönen viskozimetre [Dinamik viskozite (mPas)]
ISO Viskozite Dereceleri (ISO VG) Hangileridir? Ne Anlama Gelir?
| Viskozite Derecesi ISO |
Orta Nokta Viskozitesi 40 °C için |
Kinematik Viskozite Sınırları 40 °C (mm²/s) için |
|
| mm²/s | min. | max. | |
| ISO VG 2 ISO VG 3 ISO VG 5 |
2.2 3.2 4.6 |
1.98 2.88 4.14 |
2.42 3.52 5.06 |
| ISO VG 7 ISO VG 10 ISO VG 15 |
6.8 10 15 |
6.12 9.00 13.5 |
7.48 11.0 16.5 |
| ISO VG 22 IS OVG 32 ISO VG 46 |
22 32 46 |
19.8 28.8 41.4 |
24.2 35.2 50.6 |
| ISO VG 68 ISO VG 100 ISO VG 150 |
68 100 150 |
61.2 90.0 135 |
74.8 110 165 |
| ISO VG 220 ISO VG 320 ISO VG 460 |
220 320 460 |
198 288 414 |
242 352 506 |
| ISO VG 680 ISO VG 1000 ISO VG 1500 |
680 1000 1500 |
612 900 1350 |
748 1100 1650 |
Viskozite- Sıcaklık İlişkisi Nedir?
Viskozite Sıcaklık İlişkisi
- Yüksek sıcaklıklarda viskozite düşüktür,
- Düşük sıcaklıklarda viskozite yüksektir.
Viskozite İndeksi Nedir? (VI)
Viskozite İndeksi, yağların sıcaklık değişimlerine karşı viskozitelerini koruyabilme özelliklerini gösteren bir parametredir. Dean ve Davis tarafından bulunmuştur.
Yüksek ve Düşük Viskozite İndeksi (VI) Ne demektir?
- Yüksek VI (> 100) = Viskozite-sıcaklık ilişkisi iyi
- Düşük VI (< 100) = Viskozite-sıcaklık ilişkisi kötü
* Not:
- Mineral hidrokarbon baz yağlar : VI 90 – 110
- Sentetik hidrokarbon baz yağlar : VI > 100 – 500 ve daha yüksek
YAĞLARLA İLGİLİ TEKNİK TERİMLER VE ANLAMLARI
Akma Noktası Nedir?
Akma noktası, yağın kendi ağırlığı ile akabildiği en düşük sıcaklıktır. Yağın pompalanabileceği en düşük sıcaklıktır.
Donma Noktası Nedir?
Donma noktası, yağın akıcılığının kaybolmaya başladığı sıcaklıktır. Düşük sıcaklıklarda; yağın viskozitesi artar ve akışı zorlaşır, yağın yapısındaki mum maddesi kristalleşerek yağ akışını engeller.
1. Soğutma İşlemi Yapılır
2. Akma – Donma Noktası Tespit Edilir.
Alevlenme Noktası Nedir?
Alevlenme noktası, yağın sıvı halden gaz hale geçtiği en düşük sıcaklıktır. Bu gazlar sıvının yüzeyinin üzerinde havayla birleşerek alevlenmesine neden olur.
- Yüksek viskositeli yağ, yüksek alevlenme noktası.
- Parafin-bazlı yağlar naftan-bazlı yağlara göre daha yüksek alevlenme noktasına sahiptir.
!!! Önemli Not: Alevlenme noktası maksimum çalışma sıcaklığı değildir, güvenlik unsurları için dikkate alınması gereken bir değerdir.
Alevlenme Noktası Tespiti
Nötralizasyon Değeri Nedir? Nötralizasyon Değeri Neden Önemlidir?
Nötralizasyon değeri, bir gram yağdaki serbest asidik maddeleri nötralize edecek mg değerde potasyum hidrosid (KOH) miktarıdır. Yağdaki asit seviyesi yüksekse, karbonlaşma ve katı atıklar artacağından yağın değiştirilmesi gereklidir.
Hangi Yağlar Birbirleri İle Karışabilir? Yağ Karışım Tablosu.
| YAĞLARIN BİRBİRLERİYLE KARIŞABİLME ÖZELLİKLERİ TABLOSU | ||||||
| Mineral hidrokarbon | Sentetik hidrokarbon | Ester yağ | Poliglikol | Silicone yağ | PFPE | |
| Mineral hidrokarbon | X | X | X | – | – | – |
| Sentetik hidrokarbon | X | X | X | – | – | – |
| Ester yağ | X | X | X | X | – | – |
| Poliglikol | – | – | X | X | – | – |
| Silikon yağ | – | – | – | – | – | – |
| PFPE | – | – | – | – | – | – |
Dişli Yağlarının Görevleri Nelerdir? Dişli Yağları Ne İşe Yarar?
- – Yeterli yağ filmi oluşturmak ve bu sayede aşınmayı önlemek veya azaltmak. Parametreleri; Yük (tork, geometri), Hız (rpm, geometri), Sıcaklık
- Sürtünmeyi azaltmak bu sayede verimliliği arttırmak.
- Korozyona karşı koruma.
- Isıyı dağıtmak sayesinde soğuk dişliler elde etmek.
- Aşınma partiküllerini tutmak ve böylece temiz dişliler elde etmek.
Yağ Ömrü ile Yağ Değişim Peryodu Nasıl Tespit Edilir? Yağ Değişim Peryodu Tablosu.
Makine Yağı Tipine Göre Sıcaklık – Yağ Değişim Peryodu Tablosu
ZİNCİR SİSTEMLERİNİN YAĞLANMASI
Zincir Yağlarından Beklenen Özellikler Nelerdir?
- Düşük buharlaşma kaybı ve daha uzun yağlama peryodları
- Düşük artık/kalıntı oluşumu, bu sayede makine arızalarında ve temizliklerinde azalma
- Düşük tüketim ve daha az maliyet
- Temiz makine aksamları
- Beklenmeyen makine arızalarında azalma ve daha yüksek verimlilik
- Yüksek tasarruf
- Pozitif çevresel etki
YAĞLAR VE KISALTMALAR
Yağların Değişmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
- Karışabilirlik test edilmeli.
- Kullanılmış yağ sistemin içerisinden boşatılmalı.
- Sistem ince bir yağ ile temizlenmeli ve kısa bir süre sistemi zorlamadan çalıştırılmalı.
- İnce yağ boşaltılmalı.
- Temizleme amacıyla kullanılan ince yağ kesinlikle yağlayıcı olarak kullanılmamalıdır. (Önemli!!)
- Sistem Yeni yağ ile doldurulur.
Yağların Tanımlanması. Ek Tanımlama Harflerinin Anlamları Nelerdir?
D: Deterjan katkılı yağlama yağı(Hidrolik yağlar)
E: Su ile karıştırılmış yağ(ester bazlı soğutma yağı)
F: Katı yağlayıcı içeren yağ(CLPF)
L: Korozyon ve yaşlanmaya karşı katkılı yağlama yağı(CL 100)
M: Mineral yağ içeren su bazlı soğutma yağı(SEM)
S: Sentetik yağ içeren su bazlı soğutma yağı(SES)
P: Sürtünmeye ve aşınmaya karşı katkılandırılmış yağ(CLP 100)
V: Solventle inceltilmiş yağ
GRES YAĞLARI VE ÖZELLİKLERİ
Gres Yağı, sıvı yağlara göre daha yüksek akmazlığa sahip , orijinalinde kalsiyum, sodyum ya da lityum sabun jelinin mineral yağlarla emülsiyon halinde olduğu bir yağlayıcı çeşididir.
Gres, akışkan bir yağ ile kalınlaştırıcı (viskoziteyi artırıcı) bir maddenin katı ile yarı akışkan arasında yapı değişikliği gösterdiği bir yağdır. Gres yağlarında akışkan kısım genellikle petrol esaslı mineral bir yağ veya sentetik bir akışkan olup,kalınlaştırıcı kısım ise metalik bir sabundur.
Gres yağı,özellikle mekanik aksamların rahatça işleyebilmesi ve aşınmanın önlenmesi için endüstrilerde kullanılmaktadır.Diğer yağlara oranla kullanım açısından en önemli avantajları; uygulandıktan sonra yoğunluğu nedeniyle, akmayan,damlamayan bir yapıya sahiptir.Gresin bu özellikleri flotasyon işlemleri ile kolaylıkla ayrılmasında bir avantaj olmakla beraber, atıksuların borularda naklini,onların biyolojik arıtma ünitelerinde parçalanmasını ve alıcı sulara verilmesini karışık ve zor bir işlem haline sokar.
Sabunla karıştırılmasının nedeni viskozitesinin artırılmasıdır. Değişik sabun türleri kullanılarak gres yağının ısıya dayanıklılığı da belirlenebilir.
Genel Olarak Greslerin Bileşiminde Neler Vardır?
- Baz Yağı
- Kalınlaştırıcılar
- Katkılar
Basitçe Anlatılacak Olursa Gres Üretimi Nasıl Olur?
Baz yağı ve Hidroskit / Asit’in karışımı sonucu oluşan sabunlaşmanın, karıştırıcı ve ısıtma işlemi ile birlikte katkıların da eklenmesiyle ortaya çıkan ürünün homojenizasyon ve hava alma işlemlerinden sonra elde edilmesiyle gres yağı imal edilir.
Gres Yağında Kullanılan Standart Sabun Kalınlaştırıcıların Özellikleri Nelerdir?
| Tip | Avantajları; | Dezavantajları |
| Lityum Sabun | · 80/90 °C’ ye kadar suya dayanır | · Buhara dayanmaz |
| · 120 °C’ ye kadar kullanılır | · Yüksek sıcaklıklar için uygun değildir | |
| · Korozyon önleme özelliği iyidir | ||
| · Çalışma direnci iyidir | ||
| Baryum Sabun | · Suya dayanıklıdır | · Üretimi zordur |
| · ~ 100 °C’ ye kullanılır | · Pahalıdır | |
| · Korozyon önleme özelliği iyidir | · Düşük sıcaklıklarda davranışı zayıftır | |
| · Yağ seperasyonu düşüktür | ||
| Kalsiyum sabun | · Düşük sıcaklıklarda yumuşak kalır | · 60 °C’ ye kadar kullanılabilir |
| · Suya dayanımı iyidir | · Damlama noktası ~ 100 °C | |
| · Düşük sıcaklıklardaki davranışı iyidir | · Korozyon koruma özelliği iyi değildir | |
| · Tutunma özelliği iyidir | ||
| Sodyum sabun | · İpliksi yapılıdır | · Suya dayanımı yoktur |
| · Damlama noktası ~ 200 °C | · Sadece ~ 80/100 °C ‘ e kadar kullanılır | |
| · Ucuzdur | · Korozyon koruma özelliği zayıftır | |
| Alüminyum sabun | · Sodyum sabunlarda daha iyi suya dayanırlar | · Kademeli olarak suda çözülür |
| · 100 °C’ ye kadar kullanılır | · Düşük dayanıklılığı düşüktür |
Gres Yağı Kompleks Sabun Kalınlaştırıcıların Özellikleri Nelerdir?
| Tip | Avantajları | Dezavantajları |
| Lityum kompleks sabun | · 150 °C’ ye kadar dayanıklır | · Üretimi zordur |
| · Damlama noktası > 260 °C | ||
| · Suya dayanımı iyidir | ||
| · Düşük sıcaklıklardaki davranışı iyidir | ||
| Sodyum kompleks sabun | · 160/180 °C’ ye kadar dayanıklıdır | · Buhara dayanmaz |
| · 90 °C’ ye kadar suya dayanıklıdır | ||
| · Yağ ayrışması düşüktür | ||
| · Tutunma özelliği iyidir | ||
| · Korozyon önleme özelliği iyidir | ||
| Alüminyum Kompleks Sabun | · ~160 °C’ye kadar kullanılır | · Su ile hidrolize olur |
| · pompalanabilme kabiliyeti iyidir | · Yağ ayrışması kötüdür | |
| · Tutuculuğu iyidir | · Çalışma dayanımı iyi değildir | |
| · Gıda sertifikalı gres için uygundur | · Sınırlı süre depolanabilir | |
| · Ucuzdur |
Gres Yağı Sabunsuz Karıştırıcıların Özellikleri Nelerdir?
| Tip | Avantajları | Dezavantajları |
| Bentonit | · Damlamaz | · diğer greslerle karışmazlar |
| · ~160 °C’ye kadar kullanılır | · çalışma direnci düşüktür | |
| · düşük sıcaklıklara uygundur | · yüksek ve orta devirlere uygun değildir | |
| · sıcaklık karşısında kıvamı değişmez | · korozyon koruyuculuğu zayıftır | |
| · suya dayanımı iyidir, asitlere ve alkali solüsyonlara dayanıklıdır | · tuz testinde başarılı değildir | |
| · gıda sertifikalı gres üretimine uygundur | ||
| Jel (aerosil) | · damlamaz | · çalışma direnci düşüktür |
| · ısıtıldığı zaman metal sabun greslerden daha az yumuşar | · kalınlaştırıcı miktarı yüksektir | |
| · diğer greslerle karışmazlar | ||
| · yüksek ve orta devirlere uygun değildir |
Greslerin Çeşitlerinin Pazar Payları Nedir?
Gres Yağları Pazar Payı Oranları
Greslerin Karışabilirliği Nasıldır? Hangi Gresler Hangileriyle Karışabilir?
| Metal soap | Complex soap | Non-metal soap | ||||||||||
| lubricating greases | lubricating greases | lubricating greases | ||||||||||
| Al | Ca | Li | Na | Al C | Ba C | Ca C | Li C | Na C | Bentonite | Polyurea | PTFE | |
| Al | · | + | · | + | +- | + | + | +- | – | – | + | |
| Ca | · | + | + | + | + | + | · | + | + | + | + | |
| Li | + | + | – | + | + | + | + | – | – | – | + | |
| Na | · | + | – | + | + | · | · | + | – | + | + | |
| Al C | + | + | + | + | + | +- | + | +- | – | – | + | |
| Ba C | +- | + | + | + | + | +- | +- | + | + | – | + | |
| Ca C | + | + | + | · | +- | +- | + | + | +- | + | + | |
| Li C | + | · | + | · | + | +- | + | +- | + | +- | + | |
| Na C | +- | + | – | + | +- | + | + | +- | – | + | + | |
| Bentonite | – | + | – | – | – | + | +- | + | – | + | + | |
| Polyurea | – | + | – | + | – | – | + | +- | + | + | + | |
| PTFE | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |
Gres Yağlarının Değişiminde Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Karışabilirlik test edilmeli.
- Eğer mümkünse sistem tamamiyle temizlenmeli ve ondan sonra yeni gres ile yağlanmalı.
- Eğer temizlemek mümkün değil ise yeni gres sistemden çıkana kadar ilave edilmelidir.
- Kısa bir çalışma aaralığından sonra tekrar yağlanmalıdır.
- Merkezi yağlama sistemleri kural olarak genelde temizlenmelidir.
Gres Yağları İle İlgili Teknik Terimlerin Anlamları
Gres Yağı Damlama Noktası Testi
Damlama Noktası nedir?
Damlama noktası, gresin ısı dayanımının göstergesidir.
Damlama Noktası Testi Niçin Yapılır?
Gresin katıdan sıvı faza geçtiği en düşük sıcaklığı bulmak için yapılır.
Gres Yağı Penetrasyon Değeri Ne Demektir?
Bir yağlama gresinin penetrasyon değeri (milimetrenin onda biri) standart bir koninin belirlenmiş zaman ve sıcaklık şartları altında bir gres numunesi içerisine dalma miktarıdır.
Penetrasyon Testi Niçin Yapılır?
Gres kıvamının ölçüsünü tespit etmek için yapılır. Gresin sertlik ve yumuşaklığını gösterir.
İşlenmemiş Penetrasyon Nedir?
İşlenmemiş penetrasyon üzerinde işlem yapılmamış bir gres numunesinin penetrasyon değeridir. Bu test 25 °C de yapılır.
İşlenmiş Penetrasyon Nedir?
İşlenmiş penetrasyon değeri standart bir gres çalıştırıcısında 60 çift darbeden sonra ölçülen değerdir. Bu test de 25 °C de yapılır.
2. Gres Yağı Penetrasyon Testi
1. Gres Yağı Penetrasyon Testi
Gresler İçin NLGI Dereceleri (DIN 51 818) Nelerdir? NLGI Dereceleri Ne Demektir?
| NLGI | İşlenmiş Penetrasyon (mm nin onda biri) | Uygulamalar |
| 000 | 445 to 475 | Merkezi yağlama sistemleri |
| 00 | 400 to 430 Akışkan gresler | Dişli kutusu yağlamaları |
| 0 | 355 to 385 | |
| 1 | 310 to 340 | Kaymalı yataklar |
| 2 | 265 to 295 Yumuşak gresler | Rulmanlar |
| 3 | 220 to 250 | Su pompaları |
| 4 | 175 to 205 | |
| 5 | 130 to 160 Sert gresler | Sızdızmazlık gresleri |
| 6 | 85 to 115 | Blok gresleri |
Greslerin Tanımlama Kodları Nelerdir? Gres Tanımlama Kodları Ne Anlama Gelir?
K: Rulmanlı,kaymalı ve muylu yatak gresi
G: Kapalı sistem dişli gresi
OG: Açık sistem dişli gresi(bitum içermeyen)
M: Sızdırmazlık ve muylu yatak gresi
Ek Numaraların Anlamları;
| Ek Numaralar | Düşük çalışma sıcaklığı |
| -10 | -10°C |
| -20 | -20°C |
| -30 | -30°C |
| -40 | -40°C |
| -50 | -50°C |
| -60 | -60°C |
Greslerin Mekanik ve Dinamik Tesleri Nelerdir? Gres Testlerinde Kullanılan Ekipmanlar ve Amçları Nelerdir?
| Test ekipmanı | Testin amacı |
| SKF-Emcor testi | Greslerin korozyon koruma özelliklerinin tespiti |
| Tannert kayma indikatörü | Kayma ve tutunma özelliğinin tespiti |
| Su ile yıkama testi | Greslerin suya dayanımlarının tespiti |
| Sürtünme/aşınma test ekipmanları: | Greslerin yük taşıma kapasitelerinin ve sürtünme/aşınma davranışlarının tespiti |
| – VKA | |
| – Almen Wieland | |
| – Timken | |
| – Reichert sürtünme aşınma test ekipmanı | |
| Osilasyon sürtünme ve aşınma test ekipmanı | Sabit yük ve osilasyon aşınma ile tribo-korozyona karşı greslerin davranışları |
| Shell-Roller | Greslerin kıvam değişikliğinin tespiti |
| Rulman gres test ekipmanları: | |
| – FAG FE 9 | Rulman greslerinin çalışma ömrü ve yüksek servis sıcaklıklarının tespiti |
| – SKF ROF | |
| – FAG FE 8 | Yüksek yüklenmiş rulmanların gres testleri |
| – SNR FEB 2 | Osilasyon hareketine maruz bırakılmış rulmanlar greslerinin aşınmaya karşı davranışları |
Rulman Arıza Nedenleri ve Oranları
Rulman Arıza Nedenleri ve Oranları (Pasta Grafiği)
- Yanlış gres seçimi ve kullanımı.
- Farklı greslerin karışması.
- Gresin kirlilikleri.
- Yatakta gres kaybı.
- Yetersiz yağlama / aşırı yağlama.
(Not: Kaynak Gösterilmeden Çoğaltılamaz!)
Kaynaklar
1: www.Jetpet.com.tr
2: wikipedia.com
3: Kluber Lubrication
4: Gulf.com.tr